Մարդու ամենաանգնահատելի հատկանիշներից մեկը երևույթներին լավատեսորեն
նայելու կարողությունն է, քանի որ այդպես կյանքն ավելի հեշտ ու սիրելի է դառնում, չնայած իր դժվարություններին ու թերություններին:
Լավատես մարդիկ հավատում են, որ իրենք
կարող են այս կամ այն բարդ իրավիճակին ճիշտ լուծում տալ, իսկ անհաջողության
բախվելիս չեն հուսահատվում, այլ փորձում են այն հաղթահարելու այլ ուղիներ
գտնել:
Գիտնականները պնդում են, որ երեխան ոչ թե
ծնվում է լավատես, այլ դառնում, և այդ գործում անասելի մեծ է նրա ծնողների
դերը: Ուրեմն` ինչի՞ց սկսել, ինչպես դաստիարակել լավատես երեխա …
«Ես միշտ քո կողքին եմ, փոքրիկս»:
Դեռ մանուկ հասակից ձեր երեխայի մեջ
ապահովության զգացում դաստիարակեք. ցույց տվեք, որ միշտ իր հետ եք:
Անընդհատ հետաքրքրվեք նրա առօրյայով, ամենափոքր, խաղում ունեցած
հաջողությունների դեպքում անգամ ոգևորեք նրան, իսկ սայթաքումների ժամանակ
քաջալերեք:
Ձեր զավակին հաճախ ուղեկցեք դպրոց, ներկա
եղեք այն բոլոր հանդիսություններին, որոնց նա մասնակցում է, հնարավորության
դեպքում գնացեք նրա հետ էքսկուրսիայի:
Ընտրության հնարավորություն ընձեռեք:
Լավատես
մարդիկ ինքնավստահ մարդիկ են: Եվ որպեսզի ձեր զավակը նույնպես մեծանա
ինքնավստահ, նրան միշտ ընտրելու հնարավորություն ընձեռեք, օրինակ` երկու
տարեկան պստլիկին հարցրեք, թե ինչ բաժակով է ուզում հյութ խմել,
տասներկուամյա դեռահասին` ո՞ր լեզուն է ուզում սովորել` անգլերե՞ն, թե՞
գերմաներեն և այլն և այլն:
Սենյակի կահավորանքը փոխելիս, ավտոմեքենա
գնելիս կամ նոր բնակարան տեղափոխվելիս անպայման հարցրեք նաև երեխայի
կարծիքը, որպեսզի նա իրեն ընտանիքի լիիրավ անդամ զգա, ում խոսքը կարող է
ազդել հարազատների կյանքի վրա:
«Ով ալարի, ոչ դալարի»:
Թող երեխան ինքը դժվարությամբ կրի
դասագրքերով լի իր պայուսակը կամ բրդուճ պատրաստի, քան թե «ապահով»
թափահարի ձեռքերը` մտածելով, որ այդ ամենը մեծերն իրենից ավելի լավ են
անում: Իրականում մենք առավել մեծ հոգածություն ենք տածում մեր զավակների
նկատմամբ, երբ հնարավորություն ենք տալիս նրանց անձամբ զգալ խնդիրներ
լուծելու «բերկրանքը», քան երբ դրանց ողջ ՙծանրությունը՚ մեր ուսերին ենք
վերցնում:
Երեխան պետք է գիտակցի, որ կյանքում
հաջողության հասնելու համար ոչ թե ինչ-որ բնատուր շնորհ կամ բախտ պետք է
ունենալ, այլ աշխատելու մղում, իսկ, գործունեության տարբեր տեսակներով
զբաղվելու փորձերը կօգնեն նրան հասկանալ` ինչն է ինքն ավելի լավ անում և
ինչի վրա դեռ պետք է աշխատել:
Օգնեք նրան անել դա միայնակ:
Այն
երեխաները, ովքեր ինքնուրույն են լուծում սեփական խնդիրները, ավելի լավ են
կարողանում ղեկավարել իրենց կյանքը, մինչդեռ նրանք, ովքեր սովոր են միշտ
ուրիշներից օգնություն հայցել, կարող են ընկնել հուսահատության գիրկը, երբ
միայնակ խոչընդոտին դեմ դիմաց կանգնեն:
Երբ երեխան դժվարությունների է հանդիպում,
փորձեք ուղղորդող հարցերով օգնել: Օրինակ, եթե նրան չի հաջողվում ստանալ
մաթեմատիկայի խնդրի ճիշտ պատասխանը, միանգամից այն ասելու փոխարեն հարցրեք`
ինչպես է նա ստացել իր տարբերակը: Որպես կանոն` բացատրության ընթացքում
երեխան ինքն է նկատում և ուղղում սխալը և էլ երբեք դա չի կրկնի:
Հեռու մռայլ մտքերից:
Հաճախ երեխաները որևէ խնդիր ունենալիս,
օրինակ` ստուգողական աշխատանքից «2» ստանալիս կամ ընկերոջ հետ վիճելիս,
մեղավորությունը միայն իրենց մեջ են փնտրում, իրենց անկարող ու անհաջողակ
համարում, իսկ դա հոռետեսության ախտանիշներից է: Նման դեպքերում պիտի
սփոփել փոքրիկին, ասել, որ այդպես կարող է պատահել յուրաքանչյուրի հետ, և
կյանքը դրանով չի ավարտվում: Կարելի է հորինել տարբեր ծիծաղելի
պատմություններ այն մասին, որ կարող էր ավելի վատ բան լինել. այդժամ ամեն
ինչ զվարճալի խաղի է նմանվում, և անհաջողությունն արագ մոռացվում է:
Հոգեբանական թեստ.
Եթե ուզում եք իմանալ` ինչ գույն ունի կյանքը ձեր երեխայի աչքերով…
1. Խաղում հաղթելով ընկերոջը` երեխան ձեզ ասում է`
ա) «Ես լավ եմ խաղում»
բ) «Նա ընկերը ընդհանրապես խաղալ չգիտի»:
2. Ասում է, որ դպրոցում գովասանագիր է ստացել, քանի որ`
ա) շատ է աշխատել
բ) սովորելը հեշտ է:
3. Երեխային կանչել են տնօրենի մոտ. խոստովանում է, որ`
ա) չէր լսում ուսուցչին, երբ նա դասն էր բացատրում
բ) այդ օրն ընդհանրապես անուշադիր էր:
4. Մայրիկին իր պատրաստած բացիկն է նվիրում և ասում`
ա) «Ես լավ եմ կարողանում նման բաներ պատրաստել»
բ) «Ծնողներիս դուր են գալիս իմ պատրաստած իրերից որոշները»:
5. Ձեր երեխան նոր ընկեր է ձեռք բերում ու մտածում`
ա) «Ես լավ մարդ եմ, դրա համար էլ բոլորն ուզում են ինձ հետ մտերմանալ»
բ) «Ես լավ մարդկանց հետ եմ մտերմանում»:
6. Ընկնում է ու վնասում ոտքը և ձեզ ասում է`
Ա) «Ուշադիր չէի քայլում»
բ) Ես այնքան անուշադիր եմ:
Որքան ձեր պատասխաններում գերակշիռ է«ա» տարբերակը, այնքան ձեր երեխան ինքնավստահ ու լավատես է:
