Նեղացկոտությունը բնավորության հիվանդագին գիծ է, որ «կրծում է» մարդու հոգին, երբ նա իրեն մերժված կամ արհամարված է զգում: Այն միշտ կապված է չարդարացված սպասելիքների հետ և ուղղված է ուրիշ կոնկրետ անձի: Հաճախ «խռովքը» չափազանց ծանր են տանում նույնիսկ մեծահասակաները: Իսկ ի՞նչ անել, երբ սեփական նեղացկոտությունից տառապում է դեռ բոլորովին փոքրիկ երեխան…

Յուրաքանչյուր մայրիկ ցանկանում է, որ իր երեխան կատարելություն լինի: Դրա համար նա ուժ ու եռանդ չի խնայում: Չի խնայում նաև խոսքեր: Սակայն բարկացած, գրգռված վիճակում մայրիկները այնպիսի խոսքեր կարող են ասել, որոնք «անմեղ» ապտակից շատ ավելի ցավոտ կարող են լինել երեխայի համար: Փոքրիկը, լույս աշխարհ գալով, չի գիտակցում, որ իրեն արդեն սկսել են դաստիարակել: Նա պարզապես ուտել, խմել, խաղալ, քնել և սիրված լինել է ուզում: Տարիները, իհարկե, Ձեզ մոռացնել են տվել, թե ինչպիսին էիք Դուք այդ տարիքում: Փորձենք վերադառնալ մանկություն և հասկանալ, թե որ խոսքերն են ցավ պատճառում երեխաներին և խոր հետք թողնում նրա հոգեբանության վրա:

Տաք ուտելիքից ու հագուստից բացի ինձ տվեք նաև հոգեկան ջերմություն, հոգատարություն և ձեր սերը:

Խոսեք ինձ  հետ սրտով և ձեռքերով, որովհետև բառերը հաճախ ինձ անհասկանալի են:

Ուժ մի կիրառեք իմ հանդեպ, որովհետև դա կսովորեցնի ինձ, որ ուժի միջոցով ամեն ինչ կարելի է լուծել:

Առաջնորդեք ինձ, և ես կգամ ձեր հետևից:

Մի խոստացեք այն, ինչ չեք անելու: Չէ՞ որ ես կկորցնեմ վստահությունս Ձեր հանդեպ:

Տարիներ առաջ, երբ մեծահասակներն ինձ ուղարկում էին «ժամը նայելու», գնում, կանգնում էի մեծ ու փոքր, երկար ու բարակ սլաքների առաջ ու հուսահատ կերպով փորձում հասկանալ, թե որ սլաքը ինչ է ուզում ինձ ասել: Թե երբ և ինչպես դա ինձ հաջողվեց, չեմ կարող ստույգ ասել, բայց այն, որ դա բավական դժվար առաջադրանք էր փոքրիկ երեխայի համար, հաստատ է:

Որոշ մեծահասակներ կարծում են, թե մուլտֆիլմ դիտելը դատարկ զբաղմունք է, և արգելում են երեխաներին երկար ժամանակ անցկացնել հեռուստացույցի առջև: Սակայն եթե նրանց համար մուլտֆիլմը պարզապես հեքիաթ է, երևակայության ծնունդ, ապա փոքրիկների աչքերով դա մի ամբողջ աշխարհ է, ուր կողք կողքի ապրում են թզուկներն ու մարդիկ, բարի կենդանիներն ու անտառի հրեշները: Երեխաներն ազնիվ հավատով են հետևում երկնագույն էկրանից այն կողմ ապրող հերոսների՝ հրաշքներով լի կյանքին, չէ՞ որ այդ կյանքի հիմքում իրական մարդկային հույզեր են, իրական ապրումներ, պայքար իրական արժեքների, երջանիկ ու խաղաղ կեցության համար:

Նեղացկոտությունը բնավորության հիվանդագին գիծ է, որ «կրծում է» մարդու հոգին, երբ նա իրեն մերժված կամ արհամարված է զգում: Այն միշտ կապված է չարդարացված սպասելիքների հետ և ուղղված է ուրիշ կոնկրետ անձի: Հաճախ «խռովքը» չափազանց ծանր են տանում նույնիսկ մեծահասակաները: Իսկ ի՞նչ անել, երբ սեփական նեղացկոտությունից տառապում է դեռ բոլորովին փոքրիկ երեխան…

Մարդու ամենաանգնահատելի հատկանիշներից մեկը երևույթներին լավատեսորեն նայելու կարողությունն է, քանի որ այդպես կյանքն ավելի հեշտ ու սիրելի է դառնում, չնայած իր դժվարություններին ու թերություններին:

Լավատես մարդիկ հավատում են, որ իրենք կարող են այս կամ այն բարդ իրավիճակին ճիշտ լուծում տալ, իսկ անհաջողության բախվելիս չեն հուսահատվում, այլ փորձում են այն հաղթահարելու այլ ուղիներ գտնել:

Գիտնականները պնդում են, որ երեխան ոչ թե ծնվում է լավատես, այլ դառնում, և այդ գործում անասելի մեծ է նրա ծնողների դերը: Ուրեմն` ինչի՞ց սկսել, ինչպես դաստիարակել լավատես երեխա …

Շատերն են բախվում այն խնդրին, որ իրենց փոքրիկը, ով սովորել է քնել ծնողների անկողնում, չի ցանկանում հեռանալ այնտեղից նաև այն տարիքում, երբ արդեն բավականին մեծ է ու գիտակից: Ինչո՞ւ է այդքան դժվար «ստիպել» երեխային առանձին գիշերել` առանց նրան ցավ պատճառելու… Մոր և ծծկեր մանկան միասին քնելը բազում առումներով օգտակար ու հարմար է երկուսին էլ. փոքրիկը գտնվում է մոր ջերմ ու փափուկ գրկում, շնչում է նրա մարմնի բույրն ու լսում կրծքի բաբախյունը, մայրն էլ ստիպված չէ գիշերը շարունակ վեր կենալ երեխային կերակրելու, այլ մանկան գղգղոցները լսելուն պես նրան է մոտեցնում կուրծքը` միաժամանակ շարունակելով նիրհել: Միայն թե պետք է չմոռանալ երեխայի անվտանգությունն ապահովող պայմանները` չքնել նեղ անկողնում, պառկելուց առաջ չօգտագործել ալկոհոլ կամ քնաբեր դեղորայք, երեխայի դեմքին մոտ փափուկ բարձ չթողնել, անկողնուն փռել նրա մակերեսից ոչ մեծ սավան և այլն:

Յուրաքանչյուր ծնողի պարտքն է կարողանալ իր երեխայի հանդեպ ունեցած զգացմունքներն արտահայտել նրան հասկանալի «ոչ վերբալ» լեզվով: Ամերիկացի հոգեբան Հարրի Չեպմենի կարծիքով` գոյություն ունի սիրո, գորովի արտահայտման հինգ հիմնական «լեզու»՝  ժամանակի հատկացում, նվերներ, քաջալերանք կամ գովեստ, աջակցություն և հպում: Քանի դեռ երեխան փոքր է, սիրո ընկալման նրա «լեզուն» դժվար է պարզել, սակայն նրբանկատ ծնողը անպայման կկարողանա հասկանալ, թե հատկապես ինչն է օգնում մանկանը զգալ, որ իրեն սիրում են ու փայփայում:

Որոշ երեխաներ արդեն չորս-հինգ տարեկանում կարող են բոլորովին միայնակ զբաղվել որևէ բանով` ծնողների մշտական ուշադրության կարիքն ընդհանրապես չունենալով, բայց շատերն էլ նույնիսկ տասներկու տարեկանում սարսափում են մենակ մնալուց. առանց հսկողության չեն դիմանա անգամ մի քանի րոպե:

Իսկ իրականում ե՞րբ և ինչպե՞ս պետք է սկսել երեխայի մեջ ինքնուրույնություն դաստիարակելը:  Հոգեբաններն ասում են, որ շատ բան կախված է փոքրիկի խառնվածքից: Եթե դուք չեք պատրաստվում գրկել ու գուրգուրել ձեր «հրաշքին» մինչև ամուսնության տարիքը, անհրաժեշտ է ժամանակին հնարավորություն տալ նրան զգալ ինքնուրույնության համը: Համաձայնեք, վաղ թե ուշ կգա այն պահը, երբ այլևս, ուզեք թե չէ, չեք պարուրելու զավակին ձեր խնամքի թևերով: