Եթե Դուք Ձեզ արդեն մեծահասակների աշխարհի
պատվավոր անդամ եք համարում, երևի մոռացել եք, թե ինչպիսին էր աշխարհը այն
ժամանակ, երբ Դուք երեխա էիք: Այդ աշխարհում ոչ ոք իրեն չի ծանրաբեռնում
հեքիաթային և իրական փաստերը սահմանազատելով, ոչ ոք չի կասկածում, որ
Կառլսոնը ապրում է տանիքում ու վախեցնում այնտեղ բարձրացած գողերին, և որ
Չեշիրյան կատուն էլ ժպտալ ու ուզածդ պահին անհետանալ է կարողանում:
Երեխայի կյանքում իրական ընկերների կամ
մեծերի կողմից ուշադրության բացակայությունը հանգեցնում է նրան, որ երեխան
սկսում է ընկեր փնտրել հենց այդ երևակայական աշխարհում: Այդ ընկերը միշտ
նրա կողքին է և երբեք թույլ չի տալիս նրան տխրել ու ձանձրանալ, այնպես,
ինչպես Կառլսոնն էր միշտ զվարճացնում Մանչուկին:
Երևակայական ընկերները հիմնականում
հայտնվում են այն ժամանակ, երբ երեխան 3-5 տարեկան է: Եվ դա միանգամայն
բնական ու նորմալ երևույթ է, որը խոսում է Ձեր երեխայի զարգացած
երևակայության և ստեղծագործական ունակությունների մասին:
Երևակայական ընկերները տարբեր են լինում՝
խաղալիք, որին երեխան մարդկային հատկանիշներ է վերագրում, անտեսանելի
ընկեր, որի համար երեխան խնդրում է սպասք դնել իր սպասքի կողքին և գիշերն
էլ ծածկոց է գցում նրա համար:
Երևակայական ընկերը կարող է լինել մեծ և
ուժեղ, ինչպես Սուպերմենը, կամ էլ փոքրիկ արարած, որ օգնության կարիք ունի,
կամ էլ կարող է լինել երեխային տարեկից աղջիկ կամ տղա: Եվ բոլորովին էլ
պարտադիր չէ, որ նա մարդ լինի, դեպքերի ուղիղ կեսում երևակայական ընկեր
դառնում է որևէ կենդանի:
Այս խնդրին առնչվելիս բոլորովին հարկ չկա
անմիջապես հոգեբանի դիմել: Ձեր երեխային հետևելով՝ Դուք նրա մասին այնքա՜ն
նոր բան կբացահայտեք, կիմանաք, թե ինչ է սիրում նա, իսկ ինչ՝ ոչ, ինչի
մասին է երազում, և վերջապես կհասկանաք, թե որքան ինքնատիպ երևակայություն
ունի Ձեր երեխան: Եվ այսպես, ի՞նչ խնդիրներից կարող է առաջանալ այն, ինչ
կոչվում է Կառլսոնի ախտանիշ :
Ճնշում և չափազանցված հոգատարություն
Շատ
հաճախ երեխան ուժեղ ճնշում է զգում իր վրա ծնողների կողմից: Եվ երբեմն դա
ոչ թե արգելքների ու պատիժների ձևով է արտահայտվում, այլ չափազանց
հոգատարության, որը թույլ չի տալիս երեխայի «ես»-ին դրսևորվել: Այդ ժամանակ
երեխան փախչում է իր երևակայական աշխարհը, ստանում լիակատար ազատություն,
շրջում տանիքներով, շնիկ ձեռք բերում և անում այն ամենը, ինչ թույլ չէին
տալիս ծնողները: Կամ էլ մեկ այլ տարբերակ. նա սկսում է իրեն զգալ ծնողի
դերում և բարկանալ իր երևակայական ընկեր-ենթակաների վրա ու սահմանափակել
նրանց ազատությունը:
Խորհուրդ: Սա հրաշալի միջոց է դիտելու
Ձեզ կողքից, երեխայի հայացքով և հետևություններ անել: Ձեր կողմից ճիշտ
կլինի փորձել հասկանալ Ձեր երեխային, մտերմանալ ու զրուցել նրա հետ և
ոչինչ, որ նրա կոշիկները ողջ օրվա ընթացքում մաքրությունից չփայլեն:
Տպավորությունների պակաս
Եթե երեխայի երևակայական աշխարհում շատ են
արկածները, ապա նա հաստատ իրական կյանքում տպավորությունների պակաս է
զգում: Ոչ միայն մեծահասակների առօրյան է շատ հաճախ ձանձրալի ու միօրինակ
դառնում, այլև երեխաներինը, հատկապես եթե հաշվի առնենք այն, որ նրանք
ամբողջությամբ կախված են մեծերից:
Խորհուրդ: Փորձեք անպայման ժամանակ գտնել և երեխայի առօրյան ավելի գունեղ ու հետաքրքիր դարձրեք:
Ուշադրության և շփման պակաս
Ամենից հաճախ երևակայական ընկերը հանդես է
գալիս այն ժամանակ, երբ երեխան իրեն միայնակ է զգում, օրինակ՝ ընտանիքում
ծնվում է երկրորդ երեխան, և ծնողների ողջ ուշադրությունը կենտրոնանում է
նորածնի վրա: Կամ էլ երբ ծնողները չափազանց զբաղված են իրենց աշխատանքով ու
հոգսերով: Հաճախ երեխաները չեն կարողանում կամ մեծ դժվարությամբ են շփվում
նաև իրենց տարեկիցների հետ:
Խորհուրդ: Անհրաժեշտ է զրուցել
երեխայի հետ, փորձել հասկանալ, թե ինչն է նրան վախեցնում ու
անհանգստացնում, և միշտ հիշել, որ ամենակարևորը երեխաներն են, և Ձեր
ուշադրության կենտրոնում ամենից առաջ հենց նրանք պետք է լինեն:
Վախեր ու ցանկություններ
Երևակայական ընկերը Ձեզ համար շատ լավ
խորհրդատու կարող է լինել: Եթե նա Բեթմենի կամ մեկ այլ սուպերհերոսի
կերպարանքով է հանդես գալիս և պաշտպանում Ձեր փոքրիկին, ապա դա Ձեզ համար
ազդանշան կարող է լինել. Ձեր երեխան պաշտպանվածության կարիք ունի, թող նա
միշտ զգա, որ Դուք ամուր կանգնած եք նրա թիկունքին:
Իսկ եթե նրա երևակայական ընկերը շնիկ է, ապա փոխարինեք նրան իրականով: Անպայման…
Ինչպես է պետք վերաբերվել երևակայական ընկերոջը
Շատ վատ է, եթե երեխան Ձեզնից թաքցնում է
իր երևակայական ընկերներին. դա խոսում է անվստահության և վախի մասին:
Իհարկե, երբեմն Դուք կարող եք այդ «ընկերոջը» պարզապես չնկատել: Դե,
օրինակ, ի՞նչ իմանայիք, որ Հարութիկը, ում մասին այդքան խոսում է Ձեր
երեխան, ոչ թե նրա մանկապարտեզային ընկերն է, այլ պահարանում ապրող
պլաստմասե գետաձին:
Ամենակարևորն այն, էր դուք չարգելեք Ձեր
երեխային մտածել կամ խոսել իր երևակայական ընկերոջ մասին: Դուք նույնիսկ
կարող եք երեխայի հետ մուտք գործել իր աշխարհ, երևակայական ընկերոջը հյութ
հյուրասիրել, բարևել նրան, հարցնել նրա որպիսությունը երեխայից և այլն:
Իհարկե, պետք է նաև երեխային սովորեցնել, որ իր արարքների համար
պատասխանատու է ոչ թե «ընկերը», այլ հենց ինքը: Օրինակ, եթե ջահը Կառլսոնն է
կոտրել, միևնույն է անկյուն պետք է կանգնի ինքը: Երևակայական ընկերները
սովորաբար անհետանում են 7-9 տարեկանում: Եթե դա այդպես չի լինում, կարելի է
դիմել հոգեբանի, բայց անգամ այդ դեպքում հիշեք, որ երեխայի հետ հենց դուք
պետք է աշխատեք, որովհետև երեխայի բոլոր խնդիրները, այնուամենայնիվ, սկիզբ
են առել հենց ծնողական վրիպումներից: